اتصال (کپ یا گپ) چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

کپ چیست و چه کاربردی دارد؟

کپ قطعه ای است که انتهای لوله جهت کور کردن انتهای خط پایپینگ قرار می گیرد. برای بستن آخر لوله ها استفاده می شود و بسته به سایز لوله ها و ضخامت لوله می توانند دارای ابعاد مختلفی از یکدیگر باشند. گپ ها دارای ضخامتها  مختلف و استانداردهایی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز می نماید. این سایزها از ابعاد ۱/۲ اینچ الی ۱۲۰ اینچ و به صورت لبه هایی بلند و گود تولید می گردد. لذا اصولا کپ ها دارای لبه هایی می باشند که بتوان آنها را به صورت افقی و موازی به لوله ها جوش داد. البته بعضی از کپ ها دارای لبه نیستند و به صورت عدسی دارای لبه هایی کوتاه هستند که به آنها کپ های عدسی می گویند.

گپ علاوه بر ساختمان سازی در صنایع مختلفی کاربرد دارد. به عنوان مثال در لوله های هیدرولیک که در طیف وسیعی از کاربردها فشار قوی و دمای بالا بکار برده می شود و همچنین لوله های پنوماتیک که در کاربردهای فشار ضعیف به کار می رود در بستن انتهای خط لوله کاربرد فراوانی دارد. گفتنی است که کپ ها با هدف از بین بردن بلوک های هوا در خطوط لوله پمپ های آب سوار می شوند و به عنوان یکی از اتصالات لوله بسیار مورد تقاضا هستند.

تولید کپ (cap) چگونه است؟

تولید کپ جوشی روش های مختلفی دارد که می توان به روش کشش و روش حرارتی اشاره نمود. در تولید کپ جوشی به رو کشش، کپ به شکل کششی فرم داده می شود. برای تولید این نوع کپ، ورق فولادی در ابعاد مشخص برش خورده و در قالب قرار می گیرد. سپس با اعمال فشار هیدرولیک داخل قالب، به اندازه های استاندارد فرم داده می شود.

در روش حرارتی که این محصول به داخل کوره وارد می شود و البته تنش حرارتی بدست آمده از کوره، می تواند به صورت تنش پسماند روی کپ باقی بماند. در این روش، باید پس از عملیات حرارتی و برای از ین بردن پسماند، عملیات تنش زدایی انجام بگیرد. در تولید کپ ها ، ممکن است ترک های سطحی هم به وجود بیاید که در این صورت، از روش شات بلست برای رفع آن استفاده می شود.

دسته بندی انواع کپ

کپ ها شامل پنج دسته می باشند:

• فولادی
• استیل
• فشار قوی
• درز دار
• مانیسمان

دسته بندی اشکال مختلف کپ:

شکل های رایج کپ موارد زیر می باشد:

• دایره ای
• مربع
• مستطیل
• u شکل
• I شکل
• کپ هگز و غیره

شکل های دیگر آن مانند کپ های ضد غلتیدن، این کپ ها دارای شکل دایره ای با انتهای مربعی هستند که این شکل از غلت خوردن لوله ها جلوگیری می کند.

کپ جوشی فولادی و کاربردهای آن:

کپ جوشی فولادی از جنس فولاد کربنی یا استیل کربن با آلیاژ WPB234ASTMA که از استانداردهای مربوط به کپ های مانیسمان است ساخته شده. این محصول با توجه به استانداردهای موجود بسیار مستحکم و تحمل دمایی و فشاری بسیار خوبی دارند. در این استاندارد علاوه بر عناصر اصلی مثل کربن، منگنز و فسفر، گوگرد عناصری مثل هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و حتی عناصر آلیاژی سنگ معدن مثل نیکل، مس و آنتیموان یا قراضه های فلزی مانند نیکل، مس، مولبیدن، کروم، قلع، آنتیموان و غیره وارد ترکیب شیمیایی آن می شوند. لذا به خاطر جنس و کاربرد فولاد، نوع فولادی رایج ترین نوع کپ به حساب می آید. کپ جوشی فولادی در دو نوع تخت وعدسی تولید می شود. کپ جوشی به دلیل جوش دادن در انتهای لوله باعث استحکام محکمی می شود.

از شرکت های تولیدکننده این کپ می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اتصالات درزدار ایران اتصال
• اتصالات جوشی فشار قوی پلی ران

تفاوت کپ جوشی و فلنج کور در چیست؟

کپ جوشی برای مسدود کردن لوله در انتهای مسیر به کار می رود، شما برای مسدودسازی دائمی از این اتصال استفاده می کنید. این در حالی است که فلنج های کور برای مسدود سازی استفاده می گردد نه برای حالت دائمی. فلنج به دلیل استفاده از پییچ و مهره و قابلیت باز و بسته شدن است که مسدودسازی آن موقت است و این دلیل تفاوت این دو نوع محصول است. شما برای استفاده از فلنچ کور، به یک فلنچ گلودار نیاز دارید تا به وسیله آن بتوانید فلنچ کور را پیچ و مهره کنید.

کپ جوشی و فلنج کور کاربردهای دیگری هم دارند:

• برای بخش هایی از لوله کشی که نیاز به گسترش دارند.
• برای دریچه خروجی مخازن و درام هایی که نیاز به درب دارند.
• برای مسدود کردن انتهای کالکتوره

کپ نوع استنلس استیل و کاربردهای آن:

کپ جوشی استنلس استیل از اتصالات پرکاربرد مانیسمان می باشد که برای بستن انتهای لوله ها استفاده می شود اما بعضی از قطعات مورد استفاده در صنایع مختلفی همچون  صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی، اسیدی و شیمیایی، آب و فاضلاب و … می باشد. کپ استیل قطعه ای استیل است که جهت مسدود کردن انتهای لوله، ساخت مخازن و جوشکاری و ماشین کاری مورد استفاده هستند. این نوع از کپ به دلیل پایین تر بون میزان کردن در ترکیبات باعث سادگی استفاده در عملیات جوش کاری می شود. استیل بلند و استیل کوتاه دو نوع ظاهری این محصول هستند. این کپ به خاطر استفاده از استیل استنلس و ترکیباتی مثل کروم و نیکل، مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی از جمله اسید و باز، رطوبت و بخار آب دارد.

گپ های استیل انواع مختلفی دارند که می توان به گپ استیل دنده ای، گپ استیل جوشی، گپ استیل مانیسمان، گپ استیل ساکتی، کپ استیل صنایع شیری و گپ استیل فشار قوی اشاره نمود.

گپ فشار قوی و کاربردهای آن چیست؟

گپ فشار قوی همانطور که از اسم آن هم پیدا است در مصارفی کاربرد دارد که سیال فشار زیادی را به خط لوله تحمیل می کند. البته که کپ فشار قوی در نوع های مختلف فشار قوی دنده ای، فشار قوی پلی اتیلن و فشار قوی جوشی تولید شده و به بازار عرضه می شود. از جمله کاربردهایی که می تواند مدل فشار قوی داشته باشد می توان به مواردی اشاره نمود که نیاز به فشار بالای ۱۰ اتمسفر است به عنوان مثال :

• موتورخانه ها
• شوفاژها
• آتش نشانی

گپ جوشی درزدار

گپ جوشی درزدار یکی از اتصالات درزدار محسوب می شود. اتصالات درزدار همانطور که از اسمش معلوم است ورق های فولادی را خم می کنند و سپس به یکدیگر جوش می دهند و از آن انواع اتصالات را تولید می کنند و این نوع اتصالات برخلاف مانیسمان یکدست نیستند.

کپ جوشی مانیسمان

کپ جوشی مانیسمان یا کپ های بدون درز، از دسته اتصالات فولادی هستند که در فرآیند تولید آنها از انواع روشهای جوش فلزات استفاده نمی شود. اتصالات جوشی نیز از اتصالاتی از که در آنها به شیوه جوش کاری برای اتصال به لوله استفاده می گردد. در بعضی مواقع از این اتصال برای مسدودسازی انتها و ابتدای یک لوله استفاده می گردد که بتوان کپسول تولید کرد.

کپ پلی اتیلن و کاربردهای آن

گپ پلی اتیلن، با استفاده از مواد اولیه پلی اتیلن به رنگ مشکی و یا مواد اولیه بیرنگ از سایز ۵۰mm  تا ۳۱۵mm به صورت فرآیند تزریقی، فشارهای مختلف مطابق با استاندارد ملی ایران تولید می گردد. از جمله کاربرد اتصال گپ پلی اتیلن می توان به استفاده از آن در

• سیستم ها آبرسانی
• تاسیسات
• فضلاب
• سامانه های آبیاری بارانی

از جمله قابلیت های گپ پلی اتیلن را می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• قابلیت تحمل فشار ۱۶ بار
• جایگزین مناسب اتصالات گالوانیزه با یکنواختی ابعاد
• مقاوم به مواد شیمیایی
• آب بندی بهتر و مناسب تر نسبت به نمونه های فلزی

بعلاوه شرکت های بزرگی این اتصالات را تولید می کنند مانند:

• شرکت ایزی پایپ
• شرکت فیرات
• شرکت یزدبسپار

جمع بندی

به طور کل می توان گفت کپ قطعه ای است برای مسدود کردن انتهای خط لوله که گاهی بعضی از افراد و بازاریان گپ نیز می گویند. گپ ها از نظر جنس و شکل و … به دسته های مختلفی تقسیم می شود. به عنوان نمونه گپ فولادی که خود شامل کپ سبک ( که دارای ضخامت و وزن کمتر ) کپ سنگین ( که دارای ضخامت و وزن بیشتر ) می باشند.

در این مقاله سعی شده شما با انواع و اقسام اتصال گپ آشنا شوید و کاربرد هر یک به اختصار توضیح داده شده است.